Norn

Norns (1882) – tranh của Ludwig Burger

Norns dưới cây Yggdrasill (1882) – tranh của Ludwig Burger

Norn (số nhiều: nornir) là những nữ thần cai quản vận mệnh của thần và người trong thần thoại Bắc Âu. Họ thường được so sánh với những nữ thần số mệnh Moirai/Parcae trong thần thoại Hy Lạp – La Mã. Có nhiều norn, nhưng quan trọng nhất trong số đó là 3 nữ thần: Urðr (quá khứ), Verðandi (hiện tại), và Skuld (tương lai).

Các norn được cho là hậu duệ của các Æsir. Völuspá cho rằng ba nữ thần chính có gốc gác là các nữ khổng lồ đến từ Jötunheimr, và sự xuất hiện của họ đánh dấu sự kết thúc thời kì vàng son của các vị thần. Theo Snorri, một số norn đến từ giống yêu tinh, một số khác lại đến từ giống người lùn (được cho là con gái của Dvalinn). Mỗi khi một đứa trẻ ra đời sẽ có norn đến để định hình cuộc đời của nó, từ ngày đầu tiên cho tới ngày cuối cùng. Các norn “tốt” có nguồn gốc cao quý sẽ tạo nên số mệnh thành đạt, còn các norn “ác” thường mang đến sự chẳng lành.

Nhiệm vụ của các norn là canh gác giếng Urðr (Urðarbrunnr, giếng vận mệnh) dưới gốc cây Yggdrasill – giếng thiêng nơi các vị thần thường tụ họp cho những cuộc gặp gỡ quan trọng. Snorri, trong Gylfaginning, cho biết các norn sống trong một điện bên cạnh giếng. Mỗi ngày họ đều dùng nước thiêng trong giếng tưới lên cây, để cây khỏi bị mục ruỗng.

Về hình dạng, ba nữ thần norn chính có hình dáng của người phụ nữ trong ba giai đoạn cuộc đời: Verðandi là một thiếu nữ, Skuld là một thiếu phụ/người mẹ, còn Urðr là một bà già. Urðr thường được thể hiện đang nhìn về phía sau, Verðandi nhìn thẳng về phía trước, còn Skuld choàng một tấm mạng bí ẩn và trong tay cầm một cuộn giấy. Trong tay các norn thường mang theo một sợi dây số mệnh. Họ tạo lập vận mệnh bằng cách khắc những chữ rune vào thân cây Yggdrasill, hoặc bằng cách dệt vận mệnh như một tấm vải. Hình tượng norn vì vậy được gắn với xa quay tơ, hoặc con nhện.