Iðunn

Iðunn - khuyết danh

Iðunn – khuyết danh

Các tên khác: Idun, Iðunna – “người làm trẻ lại”. Iðunn là Nữ thần Tuổi trẻ, tên của nàng có nghĩa là “Người trẻ trung”. Cái tên Iðunn bao gồm từ Bắc Âu cổ có nghĩa là “một lần nữa” và unna có nghĩa là “chịu nhường”. Trong Oðin’s Korpgalder, nàng được cho là con gái của Ívaldi và được lũ yêu tinh đặt tên cho. Ívaldi chỉ được nhắc đến do liên quan đến những người lùn đã làm nên con tàu của Frea (Freyr). Chúng được gọi là “những đứa con trai của Ívaldi”. Trong Lokasenna, Loki buộc tội Iðunn đã ngủ với kẻ đã giết anh mình, nhưng anh trai của Iðunn là ai, chúng ta không hề biết. Nàng kết hôn với Bragi – thần thi ca và hùng biện, và là người giữ những quả táo làm cho các vị thần trẻ mãi. Những quả táo của Iðunn được để trong một eski – một loại hộp được làm bằng gỗ cây tần bì, thường được dùng để đựng vật dụng cá nhân. Có thể đầu tiên Iðunn là một nữ thần Vanir, sau khi kết hôn mới trở thành một nữ thần Ásynja. Iðunn là vị thần của sự phì nhiêu, tuổi trẻ và cái chết. Kveldulf Gundarsson coi nàng là một Ēostre của phương Bắc – một sự so sánh khá thích hợp, trừ việc rằng Ēostre không có biểu tượng là quả táo. Câu chuyện thần thoại duy nhất liên quan đến Iðunn là chuyện nàng bị tên khổng lồ Þjazi bắt đi.

Loki lừa Iðunn khỏi Ásgarðr - tranh của John Bauer

Loki lừa Iðunn khỏi Ásgarðr – tranh của John Bauer

Câu chuyện về Iðunn: ÓðinnLokiHœnir đang trên đường đi chu du. Họ rất đói nên ngay khi họ nhìn thấy một con bò, họ quyết định thịt nó. Nhưng vì một số lí do nào đấy mà thịt bò không chín. Trong khi các thần đang cố tìm ra lí do của trò chế nhạo này thì một con chim đại bàng khổng lồ đậu trên một cây sồi bên cạnh đó nói với các thần rằng nó biết vì sao thịt bò không chín, và nó sẽ chỉ cho họ cách để nướng chín thịt nếu họ chịu để cho nó ăn no thịt trước đã. Ngay khi họ đồng ý, con chim đại bàng đã lao xuống ăn cả hai đùi của con bò tới mức làm cho Loki nổi giận, thần lấy ra một cây gậy và đâm con chim đại bàng. Con chim đại bàng bay lên phía trước cùng với cây gậy và thần Loki ở đầu phía bên kia của cây gậy. Nó nói với thần Loki rằng nó chỉ cho thần xuống nếu thần đồng ý bắt cóc nữ thần Iðunn và những quả táo bất tử của nàng. Khi những vị thần trở lại ÁsgarðrLoki làm như đã hứa, dụ dỗ nữ thần Iðunn ra khỏi Ásgarðr tới khu rừng, nơi con chim đại bàng đang đợi, để xem những quả táo mà còn vàng và đẹp hơn táo của nàng. Con chim đại bàng, không ai khác hơn mà chính là tên khổng lồ Þjazi trong lốt đại bàng, đã bắt nàng Iðunn về ngôi nhà tên gọi là Þrymheimr ở trên những dãy núi ở Jötunheimr của hắn. Những vị thần nhanh chóng trở nên già đi ngay sau khi nguồn bất tử của họ bị đánh cắp, nên họ đã quyết định Loki phải đi tìm nữ thần Iðunn về. Xét cho cùng, chính Loki là người đã gây ra mọi rắc rối. Loki mượn lốt chim cắt của nữ thần Freyja và bay đến Þrymheimr, nơi thần thấy Iðunn đang ở một mình. Thần biến Iðunn thành một quả hạch và cắp nó bằng móng vuốt bay về Ásgarðr với tốc độ nhanh nhất có thể. Ngay khi Þjazi từ thuyền trở về và phát hiện ra Iðunn đã biến mất, hắn liền khoác lên người lốt chim đại bàng và bay về hướng Ásgarðr. Đôi cánh của hắn đập nhanh và mạnh tới nỗi đã gây ra những cơn gió mạnh làm cản trở hành trình của Loki. Khi các thần thấy con chim đại bàng đang đuổi theo Loki, ngay sau khi Loki được an toàn ở trong Ásgarðr, họ liền tạo nên một ngọn lửa đốt cháy cánh của Þjazi. Khi con chim đại bàng ngã xuống đất, các thần liền giết nó. Về sau đó, con gái hắn là Skaði đã đến để trả thù.

Nữ thần Iðunn mang táo (1882) - tranh minh họa của Carl Emil Doepler

Nữ thần Iðunn mang táo (1882) – tranh minh họa của Carl Emil Doepler

Người ta vẫn tranh luận rằng liệu những quả táo của Iðunn có phải được thêm vào thần thoại sau này không do ảnh hưởng của truyền thuyết Hi Lạp và Ireland. Trong một trong những phiên bản đầu của câu chuyện Haustlong  được sáng tác bởi nhà thơ Þjóðólfr của Hvinir, sự vắng mặt của Iðunn đã làm cho các vị thần già đi nhưng không nhắc gì đến những quả táo. Trong sách Prose Edda, Snorri cho rằng Iðunn giữ những quả táo giúp cho các vị thần được bất tử, nhưng có lẽ không thật chính xác, vì những tên khổng lồ không cần chúng. Có lẽ rằng những quả táo này đóng một vai trò khác. Frigg đã đưa một quả táo cho một ông vua trong Volsunga Saga khi ông ta cầu xin có một đứa con trai. Có lẽ là những quả táo đó không phải dành cho các vị thần, mà là cho con người.